Mastit (Meme İltihaplanması)

Meme İltihapları (Mastitler)

En sık süt akışının bozulması ve üzerine eklenen enfeksiyonlarla beraber emzirme döneminde (puerperal) gözlenir.
Çoğu süt akışını sağlayan basit önerilerle iyileşirken, bir kısmında antibiyoterapi ve abse oluşumu varsa cerrahi olarak boşaltılması gerekebilir.
Memede görülen iltihaplar (mastit), hormonların meme üzerinde aktif olduğu dönemler olan 20 ile 50 yaşları arasında daha sıktır.
Menopoz sonrası, memenin iltihaplanması nadirdir.
Memede iltihap; kızarıklık,şişlik, ağrı ve hassasiyet olarak karşımıza çıkar.
Memede ağrı, apse varsa çok şiddetli hissedilir.

Meme iltihap türleri

1.Emzirme döneminde görülen meme iltihapları (püerperal mastit):

Sebepleri:

Emzirme döneminde STRESS!!! ( inflamatuar sitokinleri artırıyor)
Meme başı slikon kullanımı
Meme başı kremleri
Sigara
Obezite
Uzun süreli ve yanlış emzirme
Emzirme döneminin ilk 12 haftasına ve özellikle ilk doğumdan sonra daha sık görülür
Memede ağrı, kızarıklık ve ateş ile karşımıza çıkar
Bakterilerin yerleşmesi için ortam oluşursa (süt akışının yavaşlaması veya kesilmesi) enfeksiyon meydana gelir. Enfeksiyonun memeye hangi yoldan geldiği belirsizdir, ancak meme başı çatlağı ana risk faktörüdür
Muayenede kanser şüpheli lezyon yoksa radyolojik görüntülemeye gerek yoktur.
Meme iltihaplarında uygun antibiyotik kullanılmasına rağmen %10’u apseleşebilir.
Mastit bulgulu hastalarda sütteki laktobasillerin azaldığı tespit edilmiş, tedavi olarak oral laktobasil fermentum ve salivarius verilerek tedavi de başarılı sonuçlar alınmıştır

Tedavi:

Doğru emzirme desteği verilerek süt akışının sağlanması tedavide ana prensiptir .Memeye sıcak uygulama ve masaj önerilir.
Şikayetleri rahatlatıcı yaklaşımla %95 başarı sağlansa da; 24 saat içinde rahatlamayan , sepsis bulgularıyla seyreden, meme başı çatlağı bulunan, kültür sonucu enfeksiyöz mastit düşündüren olgularda antibiyoterapi başlanmalıdır
Apse varlığında apsenin cerrahi olarak boşaltılması gerekmektedir.
İyileşme 7 ila 10 gün içinde olur.
Emzirmeye devam edilmesi önerilir.Süt akışı az ise pompa kullanılmalıdır.

Genişlemiş meme kanalları etrafında oluşan inflamasyondur

Sebebinin duktal (meme kanalı) ektazi ve tekrarlayan apselerin, meme kanalının iç yapısını bozması sonucu tıkanma olduğu düşünülmektedir.
Keratin üretimiyle tıkanan kanalda, kanal içi salgı birikimi genişleme yapar, basınç artışı ile kanal duvarı parçalanabilir ve oluşan hasar ve keratin irritasyonu ile inflamasyon gelişir
Hormonal değişimler (östrojen, prolaktin), vitamin A eksikliği, sigara başlatıcı faktörler olarak suçlanmaktadır, hastaların %90’ı sigara kullanmaktadır
Sigaranın süt kanallarındaki tahribatına bağlı geliştiği düşünülmektedir. Şeker, kalp hastalığı, böbrek yetmezliği gibi sorunlar bu hastalığın ortaya çıkmasını kolaylaştırır.
Sigara kesinlikle kesilmelidir.
Ağrı , meme başı akıntısı, kitle, abse, fistül, meme başı çekintisi gözlenebilir.
Erkeklerde de görülebilir ve çift taraflı olabilir.
Tanıda ultrasonografi sıklıkla kullanılır.
Sefalosporin ve metranidazol kombinasyonu iki hafta süreyle önerilmekle beraber, yanıt oranı düşüktür.
Meme iltihabının boşaltılması sonrasında devam eden şikayetlerde altın standart duktusun veya duktusların cerrahi olarak çıkarılmasıdır

Genel olarak bazı alt birimlere ayrılır.

a.Tüberküloz Mastiti
Verem mikrobunun (micobakterium tüberkülosiz) memede neden olduğu uzun süren meme iltihaplanmalarına denilmektedir.

Ülkemiz gibi verem olgularının yaygın olduğu ülkelerde sık görülür.
Genellikle ileri yaşlarda vücut direnci düşük insanlarda (şeker, böbrek, kalp hastalığı vb) gelişebilir. Bu iltihap türünde memede bir ya da birden çok apse odakları cilde açılmış haldedir.
Koltuk altında şişlik ve deriye açılmış apse ağızları olabilir.
Bu olgular önce basit meme iltihabı zannedilerek bir iki ay tedavi edilmesine rağmen düzelmezler. Hastalardan dikkatli öykü alınması, iyi muayene edilmesi gerekmektedir.
Çünkü tanı koyabilmek için önce bu hastalıkta bilgili olmak,sonra şüphe etmek ve daha sonra tetkik etmek gerekir
Tanıda biyopsi ve verem testleri yapmak gerekir
Tedavide verem hastalığı için uzun süreli ilaç tedavisi planlamak gerekmektedir.

b.Mantar Mastiti

Memelerde granulom (ortadan kaldırılamayan mikobakteri, mantar, parazitgibi canlı etkenleri sınırlandırılmak ya da silisyum, talk, sütür gibi yabancı cisimlerin olumsuz etkilerini önlemek amacını taşıyan makrofajların oluşturduğu, yuvarlakça-oval hücre kümeleridir) oluşturur
Bu hastalık vücut direnci düşük şeker, kalp, karaciger hastalıları olan bireylerde daha sık olur.
Tanı yaralardan alınan sürüntü ve iltihaplı dokudan alınan biyopsilerle konur.
Uygun mantar tedavisi ilaçlarla hızlıca iyileşir.
Mantar mastiti özellikle diğer granulomatoz mastitlerden dikkatlice ayırt edilmeli çünkü birinin tedavisi için kullanılan ilaçlar diğerinin durumunu kötüleştirebilir.
Deneyim gerektiren durumlardır.

Hastalara yapılacak mamografi ve meme ultrasonu da tanı için yeterli bulgu vermez.
Granülomatoz mastitinin tanısı için meme biyopsisi gerekir.
Tüberküloz ve mantar mastitlerinden ayırt etmek gerekir.
Kanser olmadığı kanıtlandıktan sonra tedavisi meme doktoru tarafından düzenlenir.
Steroid tedavileri, immün supresörler(metotreksat) , antibiyotikler kullanılır.
Nadiren cerrahi tedavi gerekebilir fakat ilk seçenek değildir.
Tedavi her açıdan dikkat ve deneyim gerektirir.
Bu hastalığın aylar hatta yıllar sonra tekrarlama riski akıldan çıkarılmamalıdır.